کیسه صفرا کیسه گلابی کوچک است که در زیر کبد شما قرار دارد. کارکرد اصلی کیسه صفرا شما ذخیره صفرا تولید شده توسط کبد شما و عبور آن از مجاری است که در روده کوچک تخلیه می شود. صفرا به شما کمک می کند چربی ها را در روده کوچک خود هضم کنید.
التهاب به دلیل تحریک دیواره کیسه صفرا، که اکثر بیماریهای کیسه صفرا را ایجاد می کند ، که به عنوان کوله سیستیت شناخته شده است. التهاب کیسه صفرا، این بیماری اغلب ناشی از سنگ کیسه صفرا می‌باشد.
انواع بیماری کیسه صفرا چیست؟
انواع مختلفی از بیماری کیسه صفرا وجود دارد.
سنگ های صفراوی :
سنگ کیسه صفرا وقتی مواد موجود در صفرا (مانند کلسترول، نمکهای صفراوی و کلسیم ) یا موادی از خون (مانند بیلی روبین) ذرات سخت تشکیل می دهند که مسیرهای عبور به مجرا کیسه صفرا و مجاری صفراوی را مسدود می کنند رخ می دهد.
سنگ کیسه صفرا نیز وقتی که کیسه صفرا به طور کامل یا اغلب به اندازه کافی خالی نمی شود شکل می گیرد. آنها می توانند به اندازه یک دانه ماسه یا به اندازه یک توپ گلف باشند.
عوامل بی شماری در ایجاد سنگهای صفراوی شما نقش دارند. این شامل:
- اضافه وزن یا چاق بودن
- داشتن دیابت
- 60 سال یا بالاتر بودن
- مصرف داروهای حاوی استروژن
- سابقه خانوادگی سنگ های کیسه صفرا
- زن بودن
-ابتلا به بیماری کرون و سایر شرایطی که بر چگونگی جذب مواد مغذی تأثیر می گذارد
-تلا به سیروز یا سایر بیماریهای کبدی
کوله سیستیت:
کوله سیستیت شایعترین نوع بیماری کیسه صفرا است.کوله سیستیت در دو نوع التهاب حاد یا مزمن کیسه صفرا است.
کولسیستیت حاد:
کوله سیستیت حاد عموماً در اثر سنگ های کیسه صفرا ایجاد می شود. اما همچنین ممکن است نتیجه تومورها یا بیماریهای مختلف دیگر باشد.
ممکن است با درد در سمت راست یا قسمت میانی بالای شکم ایجاد شود. این درد بلافاصله بعد از غذا به وجود می آید و از دردهای تیز تا درد های دردناک متغیر است که می تواند به شانه راست شما تابیده شود. کوله سیستیت حاد همچنین می تواند باعث شود:
- تب
- حالت تهوع
- استفراغ
- زردی
کولسیستیت مزمن :
بعد از چندین حمله کولسیستیت حاد ، کیسه صفرا می تواند کوچک شود و توانایی ذخیره و آزاد سازی صفرا را از دست بدهد. درد شکم ، تهوع و استفراغ ممکن است رخ دهد. جراحی اغلب درمان مورد نیاز کلسیستیت مزمن است.
کلدوکولیتیازیس :
سنگهای صفراوی ممکن است در گردنه کیسه صفرا یا مجاری صفراوی قرار بگیرند. وقتی کیسه صفرا به این روش مسدود شود ، صفرا نمی تواند خارج شود. این ممکن است باعث شود که کیسه صفرا ملتهب یا تحریک شود.
مجاری صفراوی مسدود شده علاوه بر جلوگیری از ورود صفرا از کبد باعث جلوگیری از خروج صفرا از روده ها می شود. کلدوکولیتازیس می تواند باعث شود:
- درد شدید در وسط شکم شما
- تب
- لرز
- حالت تهوع
- استفراغ
- زردی
التهاب مجاری صفراوی :
التهاب کیسه صفرا که بدون حضور سنگ کیسه صفرا رخ می دهد. نشان داده شده است که یک بیماری مزمن قابل توجه یا یک بیماری جدی پزشکی باعث ایجاد آن می شود.
علائم آن مشابه کوله سیستیت حاد همراه با سنگهای کیسه صفرا است. برخی از عوامل خطر برای این بیماری عبارتند از:
- آسیب شدید جسمی
- جراحی قلب
- جراحی شکم
- سوختگی های شدید
- شرایط خود ایمنی مانند لوپوس
- عفونت جریان خون
- دریافت غذای داخل وریدی (IV)
- بیماریهای قابل توجه باکتریایی یا ویروسی
دیسکینزی صفراوی :
دیسکینزی صفراوی هنگامی ایجاد می شود که کیسه صفرا عملکرد پایین تر از حد طبیعی داشته باشد. این وضعیت ممکن است مربوط به التهاب مداوم کیسه صفرا باشد.
علائم این بیماری می تواند شامل درد فوقانی شکم بعد از خوردن غذا ، حالت تهوع ، نفخ و سوء هاضمه باشد.خوردن وعده غذایی چرب ممکن است علائم را ایجاد کند.
برای کمک به تشخیص این بیماری ممکن است پزشک شما نیاز به استفاده از اسکن HIDA داشته باشد. این آزمایش عملکرد کیسه صفرا را اندازه گیری می کند. اگر کیسه صفرا فقط 35 تا 40 درصد از محتوای آن یا کمتر را آزاد کند ، معمولاً تشخیص دیسکینزی صفراوی تشخیص داده می شود.
کلانژیت اسکلروزان :
التهاب و آسیب مداوم به سیستم مجاری صفراوی می تواند منجر به زخم شود. این بیماری به کلژانیت اسکلروزان گفته می شود. با این حال ، هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث این بیماری می شود.
تقریبا نیمی از مبتلایان به این بیماری علائمی ندارند. در صورت بروز علائم ، آنها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- تب
- زردی
- خارش
- ناراحتی فوقانی شکم
تقریباً 60 تا 80 درصد افراد مبتلا به این بیماری کولیت اولسراتیو نیز دارند. با داشتن این شرایط خطر ابتلا به سرطان کبد نیز افزایش می یابد . در حال حاضر ، تنها درمان شناخته شده پیوند کبد است.
داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند و آنهایی که به تجزیه صفرا ضخیم کمک می کنند می توانند به مدیریت علائم کمک کنند.
سرطان کیسه صفرا :
سرطان کیسه صفرا یک بیماری نسبتاً نادر است. انواع مختلفی از سرطانهای کیسه صفرا وجود دارد. درمان آنها دشوار است ، زیرا اغلب تا اواخر پیشرفت بیماری تشخیص داده نمی شود. سنگ کیسه صفرا یک عامل خطر عمده برای سرطان کیسه صفرا است.
سرطان کیسه صفرا می تواند از دیواره های داخلی کیسه صفرا به لایه های بیرونی و سپس به کبد ، غدد لنفاوی و سایر اندام ها گسترش یابد. علائم سرطان کیسه صفرا ممکن است مشابه علائم کوله سیستیت حاد باشد ، اما ممکن است به هیچ وجه علائمی نیز دیده نشود.
پولیپ کیسه صفرا :
پولیپ کیسه صفرا ضایعات یا تومورهایی است که در کیسه صفرا ایجاد می شود. آنها معمولاً خوش خیم هستند و علائمی ندارند. با این حال ، اغلب توصیه می شود که کیسه صفرا را برای پولیپ های بزرگتر از 1 سانتی متر برداشته شود. آنها شانس بیشتری برای ابتلا به سرطان دارند.
گانگرن کیسه صفرا :
وقتی که کیسه صفرا جریان خون ناکافی دریافت می کند ، گانگرن کیسه صفرا می تواند رخ دهد. این یکی از جدی ترین عوارض کوله سیستیت حاد است. عواملی که خطر بروز این عارضه را افزایش می دهد عبارتند از:
- مرد بودن و بالای 45 سال بودن
- داشتن دیابت
علائم گانگرن کیسه صفرا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در ناحیه کیسه صفرا
- تب
- حالت تهوع یا استفراغ
- فشار خون پایین
آبسه کیسه صفرا :
وقتی کیسه صفرا ملتهب شود ، آب کیسه صفرا رخ می دهد. چرک تجمع سلول های سفید خون ، بافت های مرده و باکتری ها است.علائم ممکن است شامل درد سمت راست فوقانی در شکم به همراه تب و لرز باشد.
این وضعیت می تواند در هنگام کوله سیستیت حاد رخ دهد که یک سنگ، کیسه صفرا را کاملاً مسدود کند و به کیسه صفرا اجازه دهد کیسه صفرا پر شود. در افراد دیابتی و بیماری های قلبی شایع تر است.
چگونه بیماری کیسه صفرا تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص بیماری کیسه صفرا، پزشک از شما در مورد تاریخچه پزشکی شما سؤال می کند و یک معاینه شکمی انجام می دهد. این شامل بررسی درد در شکم است. ممکن است از یک یا چند آزمایش استفاده شود.
تاریخچه پزشکی دقیق :
لیستی از علائمی که تجربه می کنید و هرگونه سابقه شخصی یا خانوادگی در بیماری کیسه صفرا از اهمیت برخوردار است. ارزیابی سلامت عمومی نیز ممکن است انجام شود تا مشخص شود که آیا علائم بیماری طولانی مدت کیسه صفرا وجود دارد یا خیر.
معاینه بدنی :
پزشک شما ممکن است در طول معاینه شکم یک مانور ویژه انجام دهد تا آنچه را که به عنوان "علامت مورفی" نامیده می شود ، جستجو کند.
در طی این معاینه، پزشک دست خود را روی شکم شما روی ناحیه کیسه صفرا قرار می دهد. سپس از شما می خواهند هنگام بررسی و احساس منطقه نفس بکشید. اگر احساس درد قابل توجهی می کنید ، نشان می دهد که شما ممکن است بیماری کیسه صفرا داشته باشید.
اشعه ایکس قفسه سینه و شکم :
اگر سنگ های حاوی کلسیم وجود داشته باشد ، کوله سیستیت علامت دار گاهی اوقات در اشعه X شکمی سنگ نشان می دهد. اشعه X قفسه سینه ممکن است پلور یا پنومونی را نشان دهد.
با این حال ، اشعه X بهترین آزمایش برای شناسایی بیماری کیسه صفرا نیست. آنها اغلب برای رد سایر علل احتمالی درد که مربوط به سنگ کیسه صفرا ، کیسه صفرا یا کبد نیست ، مورد استفاده قرار می گیرند.
سونوگرافی :
سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر داخل بدن شما است. این آزمایش یکی از اصلی ترین روشهایی است که پزشک شما برای تشخیص بیماری کیسه صفرا استفاده می کند. سونوگرافی می تواند کیسه صفرا را برای وجود سنگ کیسه صفرا ، دیواره های ضخیم ، پولیپ یا توده ها ارزیابی کند. همچنین می تواند هرگونه مشکل در کبد شما را تشخیص دهد.
اسکن HIDA :
اسکن HIDA به سیستم مجاری درون کیسه صفرا و کبد نگاه می کند. این غالباً هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که فرد دارای علائم کیسه صفرا باشد اما سونوگرافی دلیل این علائم را نشان نمی دهد. اسکن HIDA همچنین می تواند برای ارزیابی دقیق تر سیستم مجاری صفراوی مورد استفاده قرار گیرد.
این آزمایش می تواند عملکرد کیسه صفرا را با استفاده از یک ماده رادیواکتیو بی ضرر ارزیابی کند. این ماده به رگ تزریق می شود و از آنجا که از طریق کیسه صفرا حرکت می کند ، تماشا می شود. یک ماده شیمیایی دیگری نیز ممکن است تزریق شود که باعث می شود کیسه صفرا صفرا را آزاد کند.
اسکن HIDA نشان می دهد که صفرا از طریق سیستم مجاری صفراوی حرکت می کند. همچنین می تواند میزان حرکت صفرا در خارج از کیسه صفرا را اندازه گیری کند. این به عنوان بخش فرار شناخته می شود. کسر تخلیه طبیعی برای کیسه صفرا بین 35 تا 65 درصد در نظر گرفته می شود.
تست های دیگر:
آزمایشات تصویربرداری دیگری مانند سی تی اسکن و MRI نیز قابل استفاده است. همچنین آزمایش خون برای بررسی تعداد گلبولهای سفید خون و عملکرد غیر طبیعی کبد انجام می شود.
ئی‌آرسی‌پی (ERCP) یک آزمایش تهاجمی اما مفید است. یک دوربین انعطاف پذیر در دهان و پایین معده درون روده کوچک قرار می گیرد. رنگ کنتراست برای نشان دادن سیستم مجاری صفراوی با اشعه ایکس تخصصی نشان داده می شود.
اگر مشکوک به انسداد ناشی از سنگ کیسه صفرا باشد، ERCP یک آزمایش ویژه مفید است. هر سنگ کیسه صفرا که باعث انسداد می شود غالباً در طی این روش برداشته می شود.
